Vier Pasen buiten de gebaande paden. Met de specialist voor authentieke excursies “Nefis Travel Zakynthos” ontdekt u hoe de Grieken Pasen vieren.
Wij organiseren verschillende excursies naar de verschillende paasgebeurtenissen, altijd met dat extra persoonlijk tintje door Nefis Travel Zakynthos. Stuur vrijblijvend een email naar info@nefistravel.com voor meer informatie en prijzen.
Lazarus Zaterdag en Palm Zondag
De zaterdag voor de grote heilige Week is wanneer de orthodoxe kerk het grootste feest van het jaar herdenkt. Dit is om het wonder te vieren van Jezus die Lazarus uit de dood opwekte na vier dagen in het graf te hebben gelegen. Dit feest vindt plaats aan het einde van de veertig dagen van de vasten en wordt gecombineerd met de viering van Palmzondag. De Lazarakia worden traditioneel gebakken op deze dag en is een traditie die in heel Griekenland wordt beoefend. Het brood is lichtzoet vastenbrood gemaakt met zoetgeurende kruiden dat eruitziet als Lazarus gebonden in grafkleren.
De Palmzondag van vandaag markeert het begin van de Heilige Week, die eindigt met Pasen. Palmzondag, de zondag voor Pasen, wordt in verband gebracht met de triomfantelijke intocht van Jezus in Jeruzalem. In Griekenland hebben orthodoxe christenen de gewoonte om deze zondag vis als maaltijd te eten. De Grieks-orthodoxe kerk staat de gelovigen toe om vis, olie en wijn te consumeren, maar geen zuivelproducten, eieren, kip en rood vlees, want het is nog steeds Sarakosti (40 dagen vasten).
De kerken zullen worden versierd en de Grieken zullen palmen dragen zoals de menigte deed voor Jezus toen hij Jeruzalem binnenging. De gelovigen krijgen normaal gesproken laurierblaadjes en geweven palm (Vagia) kruisen. Veel mensen geloven ook dat laurierblaadjes, gezegend op Palmzondag en later verbrand, de gezondheid kunnen herstellen van degenen die ziek zijn geworden en ook de gezondheid van boerderijdieren kunnen beschermen.
Op veel plaatsen werden ze ook in de vorm van een vis gegeven, aangezien vis wordt gezien als een van de vroegste symbolen van het christendom en de eerste christenen gebruikten het woord ‘IXTHIS’ (oud Grieks woord voor vis), waarvan wordt gezegd dat het is afgeleid van Jezus Christus, de Zoon van God. ΙΧΘΥΣ – Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ. Normaal hoor je ook kinderen zingen- «Βάγια, Βάγια των βαγιών, τρώνε ψάρι και κολιό, κι ως την άλλη Κυριακή με το κόκκινο αυγό!» Vagia, Vagia ton vagia, eet vis en kolio, en tot aanstaande zondag met het rode ei.
Grieks Paasfeest
Pasen is het meest heilige feest in de Grieks-Orthodoxe kerk, een kerk die nog steeds sterk verbonden is met het moderne Griekse leven. De voorbereidingen voor Pasen komen tot een climax, aan het einde van de Heilige Week, tussen Palmzondag en Pasen. Dit heet Megali Efdomada, de heilige grote week. Kerkdiensten worden iedere dag aangekondigd door de betoverende klanken van de kerkklokken.
Witte (of Grote) Donderdag
Op Witte Donderdag beginnen de voorbereidingen voor Pasen. Dan wordt het traditionele paasbrood, Tsoureki, gebakken en worden de eieren rood geverfd (rood is de kleur van het leven en vertegenwoordigt het bloed van Christus). Van oudsher is het ei een symbool van de vernieuwing van het leven, waardoor de boodschap van de rode eieren de overwinning op de dood is. Op de avond van Witte Donderdag zijn er kerkdiensten, een symbolische voorstelling van de kruisiging en is het begin van de periode van rouw. In veel dorpen -en in steden- zitten vrouwen de hele nacht in de traditionele rouwkleding.
Goede (of Grote) Vrijdag
De heiligste dag van de Megali Efdomada (Grote Week) is Grote Vrijdag (Goede Vrijdag). Het is een dag van rouw, er wordt niet gewerkt en ook bijna niet gekookt. Het is ook de enige dag in het jaar waarin de heilige Liturgie niet wordt gelezen. Vlaggen hangen halfstok en kerkklokken luiden de hele dag in een langzame treurige toon. Veel gelovigen koken niet op Goede Vrijdag, maar als ze dat wel doen, dan zijn de traditionele gerechten eenvoudig. Gekookt in water zonder olie en op smaak gebracht met azijn – zoals bonen. Of dunne soep als tahinosoup, een soep gemaakt met tahin (sesamzaad). Traditioneel gaan vrouwen en kinderen met bloemen naar de kerk om de Epitaphio (de symbolische baar van Christus) te versieren. In de kerken wordt de Dienst van Lamentation gehouden, deze gaat over de rouw om de dood van Christus. De baar, rijkelijk versierd met bloemen waarop het beeld van Christus staat, wordt gedragen op de schouders van de gelovigen van de gemeenschap in een processie van de kerk naar de begraafplaats en terug. De overige gelovigen van de gemeente volgen en dragen kaarsen.
Heilige (of Grote) Zaterdag
Grote Zaterdag, is de dag van de Eeuwige Vlam. Deze wordt door een militair vliegtuig vanaf. Jeruzalem naar Griekenland gebracht en wordt verspreid onder Priesters die deze vlam naar hun lokale kerken dragen. Het evenement wordt altijd live op t.v uitgezonden en als er een dreiging van slecht weer of een vertraging is, wacht het hele land in spanning af. Op de ochtend van Paaszaterdag, begint men met met de voorbereidingen voor Paaszondag. Eén van de gerechten dat wordt voorbereid is de traditionele Mayiritsa soep, die wordt gegeten na de nachtdienst. Mayiritsa soep bestaat uit lamsvlees, worteltjes, dille, peterselie, munt, eieren en citroensap. De Nachtmis, de mis van de Verrijzenis, is een gelegenheid die bijgewoond wordt door iedereen! Jong en oud, ieder voorzien van een witte kaars. De Speciale Paaskaarsen, “labatha” (lah-BAH-thah) genoemd, worden vaak cadeau gegeven aan kinderen door hun ouders of peetouders. Deze kaarsen zijn vaak rijkelijk versierd met favoriete kinderenhelden of andere thema’s en worden alleen gebruikt voor Pasen tijdens de Nachtmis.
De kerken worden op Paasnacht overspoeld door grote aantallen mensen. Kort voor middernacht worden alle lichten in de kerk gedoofd. De kerk is dan alleen nog verlicht door de Eeuwige Vlam op het altaar. Als de klok middernacht passeert, komt de de priester naar buiten en roept “Christos Anesti” (Christus is opgestaan), en geeft de vlam, het licht van de opstanding, aan diegene die het dichtst bij hem staat. De vlam wordt vervolgens doorgegeven van persoon tot persoon, en het duurt niet lang voordat de kerk en de binnenplaats zijn gevuld met flikkerend kaarslicht. De nacht is gevuld met het zingen van, het Byzantijnse Chant ‘Christos Anesti” en de “fili tis Agapis”(kiss van Agape), en wensen worden uitgewisseld. Zoals gebruikelijk, zodra “Christos Anesti” wordt geroepen, luiden de kerkklokken vreugdevol non-stop, wordt het vuurwerk aangestoken en horen we de scheepshorens van de boten in de havens van heel Griekenland .
Traditionele Paaswensen
Zodra de priester heeft geroepen “Christos Anesti” wisselen vrienden en buren hetzelfde uit “Christos Anesti” en, als reactie, “Alithos Anesti” (waarlijk, Hij is opgestaan) of “Alithinos o Kyrios” (waar is de Heer).
Christos Anesti zeggen: khree-STOHSS ah-NES-tee
Alithos Anesti zeggen: ah-lee-THOHSS ah-NES-tee
Alithinos o Kyrios zeggen: ah-lee-thee-NOHSS o KEE-rie-yohss
Het is de gewoonte om de “Eeuwige Vlam” naar huis te dragen en de rook van de vlam te gebruiken om het teken van het kruis te maken boven de deur, op het deurkozijn. Dit kruis blijft er het hele jaar door, als symbool dat het licht van de opstanding het huis heeft gezegend. De kaarsen worden ook gebruikt op de tafel voor de middernachtelijke maaltijd. De aanblik, van honderden brandende kaarsen die van de kerken naar de huizen worden gedragen of per auto (!) worden vervoerd, is ieder jaar weer een prachtig gezicht.
Eenmaal thuis, verzamelt iedereen zich rond de tafel voor een traditionele maaltijd en is het einde van de vastentijd, de mayiritsa soep, tsoureki (zoet brood), en de rode eieren worden nu gegeten. Maar voordat de eieren worden gegeten, is er een traditionele uitdaging: “Tsougrisma” oftewel eitje tik spelletje!
Je houdt je special uitgezochte ei, goed vast en tikt het einde tegen het einde van het ei van je tegenstander, in een poging om het te kraken. Het is een spel wat vol plezier gespeeld wordt door zowel kinderen als volwassenen. Eieren worden vaak in zeer grote hoeveelheden gemaakt, aangezien het spel verder gaat de volgende dag met meer vrienden en familie.
Paaszondag
Bij dageraad (of eerder) op Paaszondag worden de spitten klaargemaakt. De geheel geroosterde lam of geit vertegenwoordigen “Het Lam van God”. Veel Grieken geven ook de voorkeur aan een oven of kookplaat. Het is zelfs mogelijk om je lam of geit in je ovenplaat langs te brengen bij de bakkerij die het ,tegen betaling, in de grote ovens gaart. Griekse wijnen, ouzo, en andere dranken stromen rijkelijk, en de voorbereidingen voor de maaltijd is al een feestelijke viering opzich, een viering die vaak tot laat in de nacht kan duren.
Paasmaandag
Ook Tweede Paasdag is een nationale feestdag, maar dit keer een dag om dingen langzaam te ondernemen, een dag vol met heerlijke restjes van de dag ervoor!
