Kerstmis op Zakynthos

De decoratie van de traditionele vissersboot tijdens de Kerstdagen

De traditie van het versieren van een kleine houten boot tijdens kersttijd gaat vele jaren terug, aangezien Griekenland een oud maritiem land was waar de meeste mannen als visser zouden werken. Tijdens de kersttijd versierde de familie een kleine houten boot als symbool van dankbaarheid voor de veilige terugkeer van de vader en zijn zonen tegen de verwachting van de natuur en de barre winterzee in.

De kinderen van het gezin bouwden vroeger een papieren of houten bootje dat versierd zou worden en van huis naar huis liepen terwijl ze de traditionele Griekse kerstliederen zongen, meestal vergezeld van de instrumenten die traditioneel waren in het gebied.

In hun boot haalden de kinderen hun kerst lekkernijen en kleingeld op bij de bewoners voor wie ze zongen.

Agios Nicolaos -Sinterklaas, patroonheilige van de zeelieden speelt ook een rol in het ontstaan ​​van deze prachtige, Griekse kersttraditie. Boten zijn versierd, ter ere van Agios Nicolaos Sinterklaas. Omdat de feestdag van Sinterklaas plaatsvindt op 6 december, is dit de dag dat boten worden versierd en worden getoond tot 6 januari, Driekoningen. Agios Nikolaos is de patroonheilige van zeelieden, aangezien veel van zijn wonderen verband houden met de zee. Terwijl hij op reis was naar het Heilige Land van Jeruzalem om te bidden, brak er een enorme storm uit en een van de matrozen viel van de mast en stierf. De legende zegt dat de heilige tot God bad, de zee kalmeerde en de zeeman herrees. Dit is daarom de reden om de kleine kapel naast de vissershaven van Protaras te bouwen, omdat de lokale bevolking denkt dat hij de boten en hun bemanning beschermt.

De eerste bekende kerstboom in Griekenland werd in 1833 geïntroduceerd door koning Otto en werd opgesteld naast een grote versierde boot. Na verloop van tijd, vooral aan het einde van de 20e eeuw, werden versierde kerstbomen populairder dan het versieren van een boot.

Kerst- en nieuwjaarsliederen

Op 24 december word je ‘s ochtends vroeg gewekt door groepen kinderen die naar je huis komen om de kerstliederen te zingen! De kinderen gaan van huis tot huis en zingen over de geboorte van Jezus Christus terwijl ze hun  triangel vasthouden en slaan met korte metalen staven! Sommige kinderen bouwden vroeger een papieren of houten bootje dat versierd zou worden . Sinterklaas, patroonheilige van de zeelieden, speelt ook een rol bij het ontstaan ​​van deze prachtige, Griekse kersttradities.

Wanneer we de deur voor de kinderen openen, wordt aangenomen dat het geluk bij je thuis brengt. De kinderen zullen ons vragen ‘Να τα πούμε;’ (‘Na ta poume?’, Letterlijk ‘Zullen we ze zeggen?’, Wat betekent ‘Zullen we de kerstliederen zingen?’) En we moeten antwoorden ‘Να τα πείτε!’ (‘Na ta peite!’, Letterlijk ‘Zeg ze!’). In ruil daarvoor krijgen de kinderen munten of goodies, zoals traditionele kerstsnoepjes, waaronder kerstkoekjes met honing (melomakarona) of kerstkoekjes met boter bedekt met poedersuiker (kourabiedes), granaatappel, (in de Griekse mythologie wordt deze vrucht beschouwd als het symbool van vruchtbaarheid en wedergeboorte, en het werd geassocieerd met de aanbidding van drie belangrijke godinnen: Hera, de vrouw van Zeus; Aphrodite, de godin van de liefde; en Demeter, de godin van de landbouw en de wedergeboorte van de natuur). Op 24 December worden ook de Griekse kerstbroodjes, gemaakt de Christopsoma (Christus broden).

Het woord Carol komt van een Griekse dans genaamd choraulein, die werd begeleid door fluitmuziek. De dans verspreidde zich later over heel Europa en werd vooral populair bij de Fransen, die de fluitmuziek verving door zang. Oorspronkelijk speelden mensen in de loop van het jaar verschillende keren kerstliederen. Tegen de 17e eeuw betrof het zingen van kerstliederen alleen zingen, en Kerstmis was de belangrijkste feestdag voor deze liedjes geworden.

De Griekse kerstliederen dateren uit de Byzantijnse tijd en het woord ‘kalanta’ is afgeleid van het Latijnse ‘calenda’, dat wordt gedefinieerd als het begin van de maand. Net als bij elk Grieks volkslied, variëren de teksten en muziek van de kalanta afhankelijk van de regio, en dit is niet alleen duidelijk in de muziekinstrumenten die de carolers begeleiden, maar ook in het ritme en de wensen. In sommige regio’s omvat de muzikale begeleiding gitaren, klarinet, de tabordrum, mondharmonica of accordeon.

Op 31 december komen de kinderen weer bij ons thuis om te zingen over het nieuwe jaar! En op de vooravond van 5 januari zullen ze zingen over de Fota ..Feest van het licht. Omdat op 6 januari we de “Ta Fota” of “Theofania” of “Epiphania” vieren, wat staat voor de doop van Christus in de Jordaan. Het is een heel belangrijk Grieks feest en het is de laatste van de 12-daagse feestperiode, die begint met Kerstmis. Καλά και ευλογημένα Χριστούγεννα… Ευχές για καλές γιορτές…

Kerstavond

Een heel oud gebruik dat in veel andere delen van Griekenland zijn glans heeft verloren, wordt nog steeds door velen elke kerstavond op Zakynthos gevierd. De traditie zou zijn dat vanaf de vroege ochtend van kerstavond de bereidingen van de Kouloura (zoet brood) worden gemaakt. (Of een keuken prinses zoals ik koopt dit in een van de Zakynthische bakkerijen).

De Kouloura staat ook symbool voor de ster van Bethlehem. De Kouloura op Zakynthos is iets tussen cake en brood, meestal gemaakt met 15 ingrediënten, waaronder veel aromatische kruiden zoals kaneel, kruidnagel en anijs, olijfolie, rode wijn, zakynthische rozijnen, pijnboompitten en walnoten, sinaasappelsap en mandarijnschil. Het brood is rijkelijk versierd en binnenin is een zilveren of gouden munt verborgen, of evrema (vinding) genaamd. Voor het snijden wordt het dienblad met de kouloura  naar de brandende haard gebracht. Hier wordt 3x een kruis met de hand boven de kouloura gemaakt  en wordt er een mengsel van olijfolie en wijn overheen  gegoten terwijl er religieuze psalmen worden gezongen.

De kouloura keert terug naar de tafel en daar begint het gezinshoofd de stukken te snijden. De eerste is van Christus, de tweede van de armen, de derde van het gezin en vervolgens van de gezinsleden, aan wie het wordt uitgedeeld in volgorde van leeftijd, die allemaal reikhalzend wachten om te zien of ze de munt – die geluk brengt – in hun plakje zullen vinden.

Traditiegetrouw wordt op Zakynthische kerstavond een soepje van broccoli van  en er wordt er gekookte broccoli geserveerd. Lees je het goed… Ja inderdaad broccoli. Dit moeten we terugvoeren tot de vastenperiode van 40 dagen voor Kerstmis, traditie roept hen op om te vasten om de volgende ochtend in de kerk de communie te ontvangen.

12 dagen tradities in Griekenland

De Griekse twaalf dagen van Kerstmis beginnen met Kerstmis en duren tot 6 januari, dat bekend staat als het feest van Driekoningen. Tijdens deze twaalf dagen van Kerstmis houden mensen gedurende deze periode hun vuur in hun huizen brandend.

Dit begint met de ceremonie van de Kouloura op kerst nacht. Het  gieten van de mix van olijfolie en wijn is een teken van goede wil. Dit is om boze geesten weg te houden van de huizen en door hun schoorstenen. Aangezien er vroeger een groot geloof in de Kalikantzari is geweest. Kallikantzaroi (Kobolden) leefden onder de grond en wilden de wereldboom omzagen, zodat deze zou vallen en de aarde zou vernietigen, maar wanneer ze op het punt stonden omdat te doen, was het eerste Kerstdag. Dit betekende dat ze naar de oppervlakte konden komen en problemen konden veroorzaken voor de mens. Op Driekoningen (6 januari) begint de zon weer te bewegen en moeten ze terug om verder te zagen. Terwijl ze weg waren, heeft de wereldboom zichzelf genezen, vanwege de magie van Kerstmis, dus ze moeten helemaal opnieuw beginnen te werken. Dit gebeurt elk jaar.

Griekse Kerstman

De kerstman in Griekenland is een andere persoon dan in de rest van de wereld. De Griekse kerstman is Agios Vasilis of St. Basil en hij brengt cadeautjes mee op oudejaarsavond. Agios Vassilis was een goedhartige en behulpzame man, die de armen en behoeftigen hielp in Caesarea in Klein-Azië (= huidig Turkije). In 362 n.Chr. Werd Agios Vasilios tot diaken gewijd. Agios Vasilios zou uiteindelijk worden gekozen tot bisschop van Caesarea (nu Turkije). Als bisschop maakte hij het helpen van de armen en het lijden tot een prioriteit. Hij gaf zijn erfenis weg en begon een gaarkeuken om mensen in nood te helpen. Bovendien richtte hij liefdadigheidsinstellingen op die de zieken, armen en zelfs reizigers zouden helpen.

Agios Vassilios was echter verre van mollig; hij was een lange, magere man met een zwarte baard en zwarte doordringende ogen. Hij stierf op 1 januari 379 na Christus. daarom viert de Grieks-orthodoxe kerk zijn nagedachtenis op 1 januari. Daarom brengt Agios Vassilis in Griekenland cadeautjes op oudejaarsavond en niet op kerst.

De ochtend van 31 december komt tot leven als kinderen van deur tot deur gaan en kerstliederen zingen (kalanta) en ze worden beloond met een munt in ruil.

Een van de tradities op nieuwjaarsmorgen is de overtuiging dat de eerste persoon die het huis binnenkomt in het nieuwe jaar geluk of ongeluk brengt. Om een ​​gelukkig en goed jaar te hebben, moet de persoon die als eerste het huis binnenkomt, liefdevol en gelukkig zijn. De beste voor de “podariko” zou een klein kind zijn, aangezien ze worden beschouwd als het beste voorteken, met hun onschuld, puur hart en eerlijkheid. De eerste stap moet met de rechtervoet zijn en niet met links. Aangezien links met ongeluk wordt geassocieerd.

Nieuwjaarsdag en -avond…

Er zijn in de loop der jaren veel dingen veranderd, maar één ding is nooit veranderd. Of het nu gaat om de kinderen  met roze wangen van weleer, of de moderne gewapende jongeren met mobiele telefoons. Griekse kinderen blijven de Carols  op oudjaarsdag zingen, sommige liedjes dateren zelf uit het Byzantijnse tijdperk. Vanaf de vroege ochtend  gaan de  kinderen uit de buurt van huis tot huis en vragen toestemming om de kalanta te zingen, begeleid door een triangle. Wanneer we de deur voor de kinderen openen, wordt aangenomen dat het geluk bij je thuis brengt; in ruil daarvoor krijgen de kinderen munten. ‘S Avonds komt de familie bijeen en is er aandacht voor de Vassilopita. Vasilopita betekent letterlijk Saint Vassilis – Sint-Basilius  cake, waarin een verborgen munt is gebakken.

Sint-Basilius was de zoon van een zeer rijke en goed opgeleide familie van Caesaria, Cappadocië. Geboren in  in 330 na Christus. Hij werd theoloog na uitgebreide studies in Caesaria, Constantinopel en Athene en  de vele reizen die hij ondernam. Uiteindelijk verdeelde hij al zijn persoonlijke rijkdom onder de armen en bouwde Basilias, het eerste ziekenhuis in de geschiedenis. De Basilias ontleent zijn naam aan de oprichter, Saint Basilius. Destijds een van de wereldwonderen: bestaande uit een armenhuis, hospice en een ziekenhuis. Volgens de legende, toen Sint-Basilius zijn stad belegerd werd door een meedogenloze tiran, vroeg Sint- Basilius de mensen om losgeld te betalen om hun stad te redden. De tiran, vernederd door de totale solidariteit van de stadsmensen, veranderde uiteindelijk zijn standpunt zonder het losgeld te nemen. Sint-Basilius kreeg nu de verantwoordelijkheid om de kostbaarheden aan de mensen terug te geven. Geconfronteerd met de conclusie dat het onmogelijk was om te weten wat van wie was, vroeg hij de dorpsbakkers om broden te maken waarin ze de kostbaarheden konden plaatsen, maar het onderliggende wonder was dat iedereen precies kreeg wat ze hadden geschonken.

Sindsdien is de gewoonte om een muntstuk in de Vasilopita te verstoppen. Orthodoxe families over de hele wereld kijken uit naar deze prachtige jaarlijkse traditie. De overtuiging dat de gouden Vasilopita muntstuk het komende jaar geluk zal brengen, is tot op de dag van vandaag bewaard gebleven. In de avond zullen rond de tafel alle gezinsleden samenkomen, vol verwachting wie de gouden Vasilopita-munt  dit jaar zal vinden terwijl de cake in afzonderlijke plakjes wordt geserveerd. Het gezinshoofd snijdt de eerste plak voor Jezus Christus, de tweede voor de Maagd Maria, de derde voor St. Basilius, de vierde voor de armen, en dan een plak voor elk gezinslid, van de oudste tot de jongste.

Een granaatappel breken op nieuwjaarsavond is een andere Griekse traditie die teruggaat tot de oudheid; het vindt zijn oorsprong in de Peloponnesos of Serres en verspreidde zich later over het gehele land. Volgens de Griekse mythologie is de granaatappel sinds de oudheid een symbool van kracht, leven, vruchtbaarheid, eeuwigheid en geluk.

Als de klok 12 uur slaat, breekt iemand in huis een granaatappel door hem voor de deur stuk  te gooien. De rode zaden die uit de vrucht komen, vertegenwoordigen het geluk van het nieuwe jaar en ze zeggen dat hoe meer zaden er op de grond komen, hoe meer geluk de mensen in huis zullen hebben.

En natuurlijk kijken de kleinste uit naar bezoekje van de Griekse kerstman in hun huis… De Griekse kerstman is inderdaad  Agios Vasilios – Sint-Basilius!!! hij brengt de cadeautjes op oudejaarsavond. Hij stierf op 1 januari 379 na Christus. Daarom viert de Grieks-orthodoxe kerk zijn nagedachtenis op 1 januari. De reden waarom  Agios Vassilis in Griekenland cadeautjes op oudejaarsavond en niet op kerstavond. 1 januari is ook de naamdag voor Vasilis en Vasiliki. Als je tijdens je vakantie hier iemand onder die naam hebt ontmoet, kun je hem of haar een ​​bericht sturen met Chronia Polla…

6 januari Epiphany

Driekoningen is een van de meest heilige Grieks-orthodoxe vieringen, rijk aan vele christelijke tradities die ook teruggaan tot de oudheid. Epiphany ook wel Theofania de visie van God of Fota, het licht genoemd. Wordt gevierd op 6 januari en is een dag van vreugde en licht, aangezien christenen het doopsel van Jezus Christus door Johannes de Doper vieren.

De traditionele Kalanta rond de Driekoningen vindt de dag ervoor plaats. Je zult kinderen zien zingen op openbare pleinen, bij kleine bedrijven of zelfs in het openbaar vervoer. Het idee hierachter is dat ze symbolisch de boodschap van Jezus ‘doopsel brengen. Het is gebruikelijk dat volwassenen hier wat kleingeld voor geven.

De “grote zegen” vindt plaats in de kerk op de dag van de Driekoningen. Daar wordt een ceremonie genaamd de Kleine Heiliging van Water of mikros agiasmos uitgevoerd door priesters. Op de aanwezige kerkgangers wordt geheiligd water gesprenkeld. Vervolgens wordt de “Duik van het Kruis” uitgevoerd: een kruis wordt door de priester in zee geworpen. Hier op Zakynthos in de stad Zante. (Hoewel op Zante het kruis niet in zee wordt gegooid maar gedoopt door de plaatselijke bisschop, gemonteerd op een lange paal)
Volgens veel mensen geeft dit ritueel het water de kracht om te reinigen en te ontsmetten. Op veel plaatsen rennen de lokale bevolking na de duik van het kruis naar de stranden of de oevers van rivieren of meren om hun landbouwwerktuigen en zelfs iconen te wassen. Inderdaad, volgens het algemeen volksgeloof verliezen iconen hun oorspronkelijke kracht met het verstrijken van de tijd, maar ze kunnen worden hersteld door de iconen in het water te dompelen dat door het kruis is gereinigd. Dit kan een overleving zijn van oude overtuigingen. Atheners hielden een ceremonie genaamd “wassen”: het standbeeld van Athene werd in processie gedragen naar de kust van Faliro waar het werd gewassen met zout water om het te reinigen en zijn heilige krachten te vernieuwen.

Tegenwoordig wordt op veel tafels Avgolemono geserveerd, een veel voorkomend gerecht dat het hele jaar door wordt genoten. Het is een eenvoudige kippenbouillon doordrenkt met een mengsel van citroen en ei, meestal gekookt met rijst of orzo. De consistentie is afhankelijk van de persoonlijke smaak en de soep wordt vaak als eerste maaltijd geserveerd na de kerkdienst op kerstavond en vandaag!

En laten we ten slotte de zegen van het huis door de plaatselijke priester niet vergeten… De heiliging van het huis vindt plaats met gebed en het besprenkelen van wijwater. De priester vraagt ​​bij dit jaarlijkse bezoek aan God om genade met het huis te hebben, het van elk kwaad te verlossen en het met elke zegen te vullen. Iedereen van het huis bidt samen voor de levenden en de doden van het gezin, en voor allen die in het huis wonen en hebben gewoond, zegent de priester het huis. Tradities van de ceremonie verschillen naargelang de lokale gebruiken, maar dit zijn de algemene richtlijnen: Een kaars en een Icoon en wat wijwater moet op een geschikte plaats worden geplaatst, zoals een keuken- of eettafel of een huisaltaar. Ook een lijst met voornamen voor wie gebeden moeten worden opgezegd, inclusief de gezinsleden en alle bewoners van het huis. De lijst moet een duidelijk onderscheid maken tussen de levenden en de doden. Als het de gewoonte is om de priester een geschenk te geven, mag het niet bij de heilige voorwerpen op tafel worden gelegd. Het kan van tevoren worden voorbereid, maar wordt gegeven aan het einde van de dienst.

Als de priester komt, moet iedereen die in het huis aanwezig is zich verzamelen rond de icoon met de kaars. Terwijl hij gaat, sprenkelt hij wijwater en bidt om een ​​zegen voor elke kamer. Als ze het hele huis hebben doorlopen, komt het gezin weer rond de tafel samen en de priester zegent alle aanwezigen.

Vandaag is het de dag voor Fotis en Foteini, we wensen hun Chronia Polla op hun Naamdag…