Halcyon Dagen & Alkionides Meres
Een Griekse winter kan koud zijn en in de bergachtige gebieden op het vasteland kunnen we het grootste deel van de winter sneeuw hebben. Maar elk jaar zijn er ook enkele zeer warme dagen met veel zonneschijn. Die dagen worden de “Halcyon dagen” of “Alkionides Meres” genoemd. Jammer is dat we nooit weten op welke dagen deze kalme, zonnige dagen verschijnen. Meestal is het aan het einde van Januari. Een ononderbroken periode met blauwe luchten en warme temperaturen. De oude Griekse mythe van Halcyon is een teder verhaal van liefde en toewijding, wat de zonnige dagen van Halcyon met kalme zeeën en wind verklaart.
De mythe van Halcyon
Halcyon (Alcyone in het Grieks) was de dochter van Aeolus, de god van de winden. Halcyon was getrouwd met de sterfelijke koning Ceyx en ze woonden aan zee. Ceyx verdronk in een enorme storm ondanks de waarschuwingen van Halcyon. Poseidon (de god van de zee) bracht zijn lichaam naar de armen van zijn vrouw. Halcyon was wanhopig en wierp zich in de donkere golven. Verbaasd over haar liefde en toewijding, besloten de goden haar te redden en haar in een zeevogel te veranderen. Ze veranderden Ceyx ook in een andere ijsvogel, zodat de twee konden leven en samen konden zijn. Halcyon zou haar eieren alleen in de winter leggen. Omdat ze haar nest vlakbij de kust creerde, vlakbij de plek waar ze het lichaam van Ceyx vond, bleven de stormachtige golven haar eieren wegvegen. Daarom besloot Zeus haar een paar dagen goed en rustig weer te geven midden in de winter: dit zijn dus de Halcyon-dagen. De uitdrukking Halcyon-dagen van vandaag betekent ook welvaart, vreugde, bevrijding en, natuurlijk, rust.
Meteorologie
Puur meteorologisch gezien worden de halcyondagen verklaard door het feit dat op de breedtegraad waar Griekenland zich bevindt en vooral tot die van Noordoost-Europa, tijdens de winter een periode van hoge barometrische druk (drukvereffening) heerst. Dat zorgt enerzijds voor opschorting van de wind en anderzijds is het weer kil maar zonnig, vanwege de prevalentie van anticyclonische omstandigheden.
1 Maart
Een van mijn favoriete tradities in Griekenland is het maken van de om de Martis-armband die gedragen wordt vanaf 1 Maart. De naam van deze armband is afgeleid van het Griekse woord Martios, de maand Maart. 1 Maart duidt op het begin van de lente in Griekenland, dus een belofte van warmere dagen en een brandende zon. Een oma of een moeder of een leraar zal deze armbanden maken om de kinderen te beschermen tegen de brandende Maartzon. Terwijl ze een dubbele knoop om de pols van het kind binden zeggen ze: mag de armband die ik voor je gemaakt hebt je beschermen tegen de brandende zon. “Οπόχει κόρη ακριβή τον Μάρτη ήλιος μη τη δει”, waarmee wordt aangegeven dat de dierbare kinderen niet zullen worden verbrand door de zonnestralen waarvan wordt gezegd dat ze deze maand maart sterk zijn. Het enige dat nodig is, is een touwtje en misschien een blauwe ‘xandra’ om ze ook tegen het boze oog te beschermen(zie verhaal Boze oog& Blauwe oog). Het is gebruikelijk dat moeders en leerkrachten deze armband voor hun kinderen maken door de kleuren rood en wit te gebruiken, symbolisch voor de rode roze wangen en een witte huid.
Afhankelijk van uit welk deel van Griekenland je komt, zijn er verschillende variaties op dit ritueel. Degene waarvan ik weet en die mij na aan het hart ligt, is dat we aan het einde van de maand de armband afknippen en hem aan een boomtak knopen, zodat de zwaluwen kunnen komen en hun nest er mee kunnen maken. Anderen zeggen dat ze de armband tot paasdag dragen en hem verbranden met het lam dat wordt geroosterd. Dit zou symbolisch zijn voor de opstanding van Christus, waar al onze zonden wegbranden en verdwijnen.
Wat is het achterliggende idee bij het maken van de Marti-armband? Het verhaal dat aan de kinderen wordt verteld, terwijl de liefde voor de Griekse tradities in hun harten groeit.
1 Mei
KALO MINA!!! Fijne maand allemaal!!! 1 mei is over de hele wereld bekend als Dag van de Arbeid, maar in Griekenland is het ook een oude en geliefde vakantietraditie die de viering van de lente markeert. 1 mei wordt traditioneel gevierd in de bergen of op de velden, waar vrienden en families hun bloemen verzamelen en picknicken. De gewoonte van 1 mei is om de deuren van huizen te versieren met bloemenkransen om de kracht en zegen van de natuur in ons huis te verwelkomen. We vieren de schoonheid van de natuur en haar versheid. De krans is gemaakt van verschillende bloemen, met de hand geplukt en aan elkaar geregen. De kransen sieren de deuren van de huizen tot op de dag van St. John the Harvester (24 juni) wanneer alle kransen van de buurt worden verzameld en verbrand worden in een groot vuur, het vuur van de heilige.
De gewoonte van protomagia, vertaald als de eerste dag van mei, gaat terug tot de oudheid. De naam Maios (mei) is afkomstig van de godin Maia, ook de moeder van Hermes. De naam Maia belichaamt het concept van groei en opvoeding – wat zich vertaalt als zowel moeder als verloskundige. May heeft twee betekenissen: het goede en het slechte, wedergeboorte en dood. De gewoonte viert de eindoverwinning van de zomer tegen de winter, aangezien de overwinning van het leven tegen de dood teruggaat naar de oudheid en zich op de eerste dag van mei opstapelde. Deze dag was ook gewijd aan de godin van de landbouw Demeter en haar dochter Persephone, die deze dag uit de onderwereld tevoorschijn komt en naar de aarde komt. Haar komst naar de aarde vanuit de onderwereld markeert de bloei van de natuur en de geboorte van de zomer…
Het begin van de vier seizoenen
Zeus en Demeter, de godin van de oogst, kregen een kind onder de naam Persephone. Demeter hield heel veel van haar enige kind en onder haar beschermende vleugels groeide Persephone op tot een mooi, welgemanierd meisje. Hades, de god van de onderwereld en broer van Zeus, begreep dat hij, hoewel hij waanzinnig verliefd was geworden op Persephone, dat geen enkele vrouw uit vrije wil met hem mee zou gaan naar de onderwereld. Dus maakte hij een plan om Persephone te vangen: op een zomerse dag ging Persephone wandelen om te genieten van alle schatten van de natuur die haar moeder had gecreëerd. plotseling voelde ze de grond bewegen en vlak voor haar voeten begon de aarde open te barsten en in een oogwenk kwamen er vier zwarte paarden en een koets tevoorschijn. In een staat van angst en paniek was Persephone op de grond bevroren en voordat ze zelfs maar om hulp kon roepen, verdween ze met Hades in de grond die na hen sloot. Dit gebeurde allemaal zo snel dat niemand het had gezien, behalve Zeus, hij is de oppergod en Helios, zijnde het daglicht. Demeter was ontroostbaar en bleef beschaamd om over de aarde te zwerven. Zeus maakte zich grote zorgen, de oogsten mislukten, de rivieren droogden op en de mensheid stond op het punt van uitsterven. Dus sloot hij een deal met zijn broer. Hij gaf Hades toestemming om Pershepone zes maanden per jaar in de onderwereld te hebben en de andere zes maanden mocht ze bij haar moeder zijn. Voordat Hades Pershepone toestond terug te gaan naar haar moeder, gaf hij haar een magische granaatappel, toen ze een hap nam, was Hades gegarandeerd dat ze terug zou komen. Op het moment dat Pershepone terugkeert naar de aarde, wordt haar moeder overweldigd door vreugde en liefde en creëert ze door haar liefde voor haar dochter de meest stralende en groeiende periode van het jaar, het lentegevoel. Maar op het moment dat Pershepone terug moet naar de onderwereld, verdrinkt haar moeder in verdriet en zal alle gloed verdorren, het is het begin van de herfst.
De onderwereld is opgedeeld in drie delen. De Grieken geloofden niet per se in hemel en hel; in plaats daarvan gingen hun doden in het rijk van Hades. Elusium, ook wel bekend als ‘Ilse of the Blessed’, was waar de uitzonderlijke mensen naartoe werden gestuurd; de meeste stervelingen werden slechts ‘schaduwen’ na hun dood. Een paar slechteriken eindigden in tartarus, het equivalent van de hel in de Griekse mythologie.
Het is niet Zeus die onze bestemming en ons lot in handen heeft. Het zijn letterlijk de draden van het lot die drie zussen zijn. Lachesis is de heerser van je vreugde en verdriet, Clotho is de spinner van je levensdraad en Atropos zal je draad doorsnijden als je tijd daar is. Niemand kan hun beslissingen wijzigen.
1 Augustus
Vanavond een speciale avond voor zakynthiërs, met de traditie van de Malliari! Aangezien deze avond de laatste dag van juli is, vóór de 15-daagse vastenperiode die leidt tot een van de grootste orthodoxe vieringen, de Hemelvaart van de Maagd Maria, op 15 augustus. De klokkentorens zullen het begin van de vastenperiode om 12 uur aankondigen. De zakynthiërs gaan naar de rand van de zee waar de zee breekt, trekken hun schoenen uit, rollen hun broek of rokken op om de ‘malliari’ te vangen. Een steen met ‘gekiemde planten’ die onder het zeewater groeien. De trofee wordt hoog gehouden en later onder het bed geplaatst. Hoe hariger de (gras) steen des te beter aangezien dit symboliek staat voor veel geluk. Er wordt ook gezegd dat als de ongehuwden, deze steen onder hun bed zouden plaatsen, zij degenen in hun dromen zullen zien met wie ze zullen trouwen in de toekomst. De “Malliari” is een eeuwenoude zakynthische traditie die vooral bekend is in Zakynthos stad.
